Entropia informacyjna

Entropia jest miarą chaosu, czyli nieuporządkowania.
Jest procesem naturalnym.
Działa nieubłaganie, niezależnie od tego, czy sobie z tego zdajemy sprawę, czy też nie.

Entropia, a rodzaje systemów

System jest to zbiór obiektów elementarnych i relacji między nimi.

W ramach materii nieożywionej systemem jest:

• wszechświat
• galaktyka
• Układ Słoneczny
• planeta, w tym Ziemia
• gwiazdy, w tym Słońce
• klimat
• atom

W ramach materii ożywionej systemem jest:

• wszystko co żyje, w tym człowiek,

W ramach pojęć abstrakcyjnych systemem jest:

• informacja (jako relacja między dwoma komunikatami),
• zbiór informacji (pojęcie, stereotyp, wiedza, dokument, twierdzenie, teoria naukowa),
• organizacja np. firma (obiekty elementarne: pracownicy lub poszczególne departamenty i relacje między nimi.

Dla każdego z powyższych z systemów można wyznaczyć:

• poziom entropii,
• odchylenie od poziomu entropii naturalnej,
• kierunek entropii, czy z upływem czasu rośnie, czy maleje.

Entropia jako proces

Proces jest to system w czasie.
Jako proces naturalny, bez celowego oddziaływania np. człowieka:
z biegiem czasu bałagan (chaos) robi się sam.

Entropia w procesach energomaterialnych

Szczegółowe omówienie różnic pomiędzy procesami energomaterialnymi i informacyjnymi >>>> LINK <<<<.
Dla potrzeb tego artykułu przytoczę jednak podstawowe definicje i rozróżnienie.
Oba te procesy stanowią podstawę wszystkiego z czym mamy do czynienia.
Procesy energomaterialne to dominacja procesów z zakresu biologii, fizyki, chemii, które oddziałują na strukturę i stopień organizacji materii i energii.
Procesy informacyjne to dominacja procesów związanych z przetwarzaniem informacji.

W świecie fizyki entropia działa od samego początku istnienia wszechświata, od Wielkiego Wybuchu. Entropia oddziałuje nie tylko na materię nieożywioną, ale tak na istoty żywe, w tym na ludzi.
Od początku naszego istnienia działają na nas prawa entropii, które powodują, iż nasze ciało ulega stopniowej degradacji, aż do momentu śmierci. Wtedy entropia wygrywa.
Patrząc na to z innej strony: życie to ciągła walka z siłami entropii.

Entropia w procesach informacyjnych

Informacja (jej jakość) jest kluczem do oddziaływania zarówno na procesy energomaterialne jak i informacyjne.

Przykład 1
Głuchy telefon.
Każdy na pewno bawił się kiedyś swoim życiu w głuchy telefon.
Polega to na przekazywaniu informacji od jednej osoby do następnej, a w końcu jak informacja przejdzie przez wszystkie osoby uczestniczące, ostatnia, mówi na głos wyraz, który do niej doszedł.
Ile było przypadków, aby wyraz na początku i na końcu swojej wędrówki był taki sam?

Na podobnej zasadzie działają dzisiejsze media w postaci telewizji, radia, Internetu.
Im dalej od źródła (im więcej elementów przekazujących informacje) tym większa rozbieżność pomiędzy oryginałem o finalnym obrazem danego wydarzenia.

Przykład 2
Procesy entropii energomaterialnej wpływające na procesy informacyjne.
Proces starzenia się, zapominania z biegiem czasu.

Entropia informacyjna, a pojęcia prawdy i fałszu

Kwestia znaczenia ścisłego rozróżnienia pojęcia prawdy i fałszu została szczegółowo omówiona w artykule … >>> LINK <<<

W jaki sposób można oddziaływać na stopień entropii?

Możemy:

• zwiększać stopień entropii (zwiększanie chaosu, stopnia nieuporządkowania),
• zmniejszać stopień entropii(zwiększanie stopnia uporządkowania).

Oddziaływanie to może być zarówno świadomie, jak i nieświadomie.

Świadome, czyli celowe oddziaływanie na entropię.

Aby celowo oddziaływać na entropię potrzebna jest przewaga informacyjna nad systemem, na który chcemy oddziaływać.

Przewaga informacyjna to posiadanie takiego zbioru informacji (pod względem jakościowym, a nie ilościowym), który pozwoli na wpływanie na procesy zachodzące w systemie. Zarówno na procesy poznwcze jak i decyzyjne.

Ze względów praktycznych najbardziej efektywnym sposobem (ze względu np. na ograniczoną energię i zasoby informacyjne) oddziaływania na stopień entropii jest oddziaływanie na proces wyznaczania zasadniczego celu danego systemu.

W języku procesów życiowych

Zwiększanie stopnia entropii prowadzi do szybszego unicestwienia (śmierci) danego organizmu (np. człowieka), niż by to wynikało z naturalnych procesów.

Zmniejszanie stopnia entropii prowadzi do rozwoju życia, przedłużania okresu życia danego organizmu (systemu).

W języku procesów biznesowych

Stopień entropii decyduje o wydajności organizacyjnej, jak i ekonomicznej procesów biznesowych.

Zmniejszenie entropii systemu jakim jest firma prowadzi do zwiększenia wydajności procesów finansowych, a także do zwiększenia możliwości oddziaływania na rynek lub konkurencję.

Zwiększanie entropii to na przykład:

• donos do urzędów administracyjno-skarbowych,
• zatrudnienie nieodpowiedniego człowieka na kierowniczym stanowisku,
• wyznaczenie błędnego celu biznesowe,
• złe metody badania i analizy otoczenia (np. klientów),
• wrogie przejęcie (co w praktyce może doprowadzić do unicestwienia przejmowanej firmy).

W języku procesów państwowo-administracyjnych

Zwiększanie entropii systemu jakim jest państwo
Najefektywniejszym (z punktu widzenia innego systemu, np. wrogiego państwa) sposobem zwiększenia entropii jest oddziaływanie na metody i procesy biorące udział w wyborze zasadniczych i długofalowych celów danego państwa.

Procesy te prowadzone są w ramach wojny informacyjnej, której częścią jest na przykład wojna psychologiczna.

Obecnie najczęściej wykorzystywane jest oddziaływanie pośrednie. Oddziaływanie bezpośrednie (w postaci działań świadomych agentów, szantażu) jest tylko elementem wspomagającym.

Zmniejszanie entropii systemu jakim jest państwo
Dla istnienia danego państwa najważniejsze jest prawidłowe działanie procesów poznawczych. Zarówno na poziomie najbardziej ogólnym (np. wyznaczenie zasadniczych, długoterminowych, celów i metod ich realizacji dla państwa jako całości) jak i poszczególnych podsystemów.

W ramach procesów poznawczych mówimy tutaj o procesach zbierania informacji z otoczenia, analizie i wyciąganiu wniosków. Taka analizy muszą być prowadzone we wszystkich 3 wymiarach czasowych:

• przeszłość – skąd zmierzamy, jakie są podstawy i źródła obecnej sytuacji,
• teraźniejszość – jak jest,
• przyszłość – dokąd zmierzamy, jakie są zagrożenia i możliwości do wykorzystania.

W języku socjologii porównawczej cywilizacji

Cywilizacja jest rodzajem systemu abstrakcyjnego. Nie opiera się o struktury formalne, lecz o procesy informacyjne zachodzące w umysłach jej członków.

Funkcjonuje przede wszystkim jako zbiór norm określających zasady życia i relacji między członkami danej cywilizacji.

Poziom entropii, a długość istnienia cywilizacji
Najstarszą obecnie istniejącą cywilizacją jest cywilizacja chińska.

Najmłodszą jest cywilizacja, którą zaproponować doc Józef Kossecki do opisania procesów dziejących się w ostatnich stuleciach. Nazwał ten nowy twór mianem cywilizacji liberalno-wolnomularskiej.

W języku cybernetyki

Stopień entropii decyduje o stopniu organizacji danego systemu.

Wpływa na to czy jesteśmy systemem autonomicznym swobodnym o powstrzymywanej rozbudowie, czy nie.

Zwiększenie stopnia entropii w systemie autonomicznym może prowadzić do jego degradacji do systemu o niższym stopniu organizacji, czyli do systemu samosterownego.

Za utrzymanie równowagi funkcjonalnej systemu odpowiedzialny jest organ zwany homeostatem. To jego obowiązkiem jest dbanie o to, aby minimalizować entropię.